Meza Hill
Meza Hill, also known as the Foot of Meza Hill (မဲဇာတောင်ခြေ), is a yadu (a form of Burmese poetry) composed in 1764 by minister Letwe Thondara during his exile from court to Meza area.[1] During his time of hardship in the Meza area, he composed a yadu poem, expressing his unwavering loyalty to the royal capital. The "Meza Hill" yadu stands out for its vivid portrayal of personal experiences, refined structure, and impactful use of language. Letwe Thondara's heartfelt expressions resonated deeply, prompting King Hsinbyushin to grant him a pardon and summon him back to the royal court.[2]
History
[edit]Letwe Thondara was a court minister and poet. He served as secretary for the council, with the title of Let-wè Thon-dara, under the first seven kings of the succeeding Konbaung dynasty, eventually becoming a judge of the supreme court. He was exiled by the third king, Hsinbyushin, to the penal colony of Meza Hill area (in present-day Katha District), in a valley over a hundred miles north of the capital Shwebo, for lèse-majesté.[3][4]
Meza area was a remote area surrounded by vast forests and mountains, which made it rarely visited. It was also known for its extremely cold climate and the prevalence of malaria. While there, he wrote his two famous poems, both yadu, which described his grief at being exiled. The poems moved the king to recall him after two months and restore him to the court.[5]
Poem
[edit](In Burmese):
"မဲဇာတောင်ခြေ၊ စီးတွေတွေတည့်၊ မြစ်ရေဝန်းလည်၊ မြိုင်တောဆီက၊ ရွှေပြည်ကိုသာ၊ တရှာတော့မိ၊ မိုးရှိရှိလျှင်၊ သီရိကျက်သရေ၊ တက်ဖြိုးဝေသား၊ အောင်မြေကြော့ကြော့၊ ကုန်းမော့မော့နှင့်၊ ဘိုးတော်ကောင်းမှု၊ တည်ထားပြုသည်၊ ဇမ္ဗူ့ဆီမီး၊ ခြောက်ရောင်ညီးမျှ၊ ဂူကြီးသခင်၊ ရွှေလင်းပင်နှင့်၊ ရွှေခြင်္သေ့မြွေ၊ စ၍ရေသော်၊ ရွှေစေတီကြီး၊ အသီးသီးတည့်၊ ပိတ်ဆီးခြယ်သန်း၊ လျှပ်ရောင်တန်းမျှ၊ ရွှေနန်းရွှေဘုံ၊ အလုံးစုံကို၊ အာရုံမျက်မြင်၊ ဖူးမြှော်ချင်၍၊ သည်တွင်ရွှေမြို့၊ သည်သို့စေတီ၊ သည်ဆီရွှေနန်း၊ ဖြောင့်တန်းတော့မည်၊ စိတ်ကရည်သည်။ ။ ရွှေပြည်ဌာန ဝေးသောကြောင့်။
သဲသာသောင်မြေ၊ မြစ်ကမ်းခြေလည်း၊ အကြေတပြင်၊ တို့အောင်ခွင်ဝယ်၊ ရေရှင်ပတ်ဝန်း၊ ပျော်ဖွယ်ထွန်းလိမ့်၊ တကျွန်းလောက်ပင်၊ ဝေးမည်ထင်ခဲ့၊ စီးသွင်ညိုရစ်၊ မဲဇာမြစ်လည်း၊ ထစ်ထစ်ထွန်းဘိ၊ ချုံအတိနှင့်၊ တောကြီးဆိတ်ညံ၊ ဆီးကျံကျံဝယ်၊ ဓူဝံမပေါ်၊ မမြော်ပါရ၊ နေကိုတလည်း၊ ဘယ်ကရှေ့နောက်၊ ဘယ်တောင်မြောက်ဟု၊ တွေးထောက်မမှန်၊ ဖန်ဖန်အံ့သြ၊ ကြံတိုင်းမောစွ၊ ဘယ်တောဘယ်မြိုင်၊ မသိနိုင်ခဲ့၊ မခိုင်စိတ်ဝမ်း၊ နေ့တိုင်းလွမ်းရှင့်၊ ကင်းစမ်းတောင်က၊ လေဦးစ၍၊ နောက်မှလေရှည်၊ အတည်တည်သည်။ ။ လေပြည်လာက အေးသောကြောင့်။
ပွဲခါညောင်ရေ၊ သွန်းမြဲပေတည့်၊ ရိုသေသဒ္ဓါ၊ ထုံးစဉ်လာဖြင့်၊ မဲဇာရပ်သူ၊ တောင်းဆုယူသည်၊ ရွှေဂူတော်နှင့်၊ ရှုတိုင်းတင့်သား၊ မိုးမြင့်သီခေါင်၊ မဲဇာချောင်က၊ တစ်တောင်လုံးမှိုင်း၊ စ၍ဆိုင်းသော်၊ တောင်တိုင်းယှက်၍၊ ဝန်းကာဝှေ့သည်၊ တောင်ငွေ့ဝေေ၀၊ အထွေထွေနှင့်၊ လေလည်းရောရော၊ မိုးမပါဘဲ၊ သံဝါဖြောက်ဖြောက်၊ ဆီးနှင်းပေါက်လည်း၊ မိုးလောက်ပြင်းထန်၊ သွန်းချပြန်သော်၊ ယုဂန်ထင်ရှား၊ တောင်တော်ဖျားက၊ ရထားယာဉ်သာ၊ နေစကြာလည်း၊ ရောင်ဝန်မထွန်း၊ ချမ်းရှာလွန်း၍၊ တည့်မွန်းချိန်နေ၊ ရောက်လွယ်စေဟု၊ စေ့ရေလှည့်လည်၊ တလျက်မည်သည်။ ။ နေခြည်ဖြာမှ နွေးသောကြောင့်။"
(Translation):
"Meza Hill, where swift rivers embrace its sandy shores, From the depths of this dense forest, my thoughts wander to the Golden City.
On the heights of Victory’s Soil, the ancient shrines soar, Radiating a splendor built by our Ancestors long ago. The Lamp of the World shines, adorned in six dazzling hues, Illuminating the Golden Lion Shrine, the Shwe Lin Bin, and the Cavern Temple.
These sacred places flash like lightning, vivid in my memory. Longing grips me as I yearn to see the shrines and the Golden Palace. My imagination tricks me— Here lies the city, there rise the shrines, this must be the palace. But alas, the Golden City remains distant.
The downstream home, with its gentle beaches and flowing waters, Feels like another world entirely. Here, the brown Meza River winds through silent forests, Towering trees and dense thickets shroud the way. Mists obscure the north star, and I lose my sense of direction.
Uncertain of east or west, north or south, My breath falters in this ancient wilderness. Daily, my strength wanes as thoughts of home weigh heavy. The wind rises from the Kinwun Range, A biting chill carried by the western gusts.
The Meza people, devout in their traditions, Hold their festival to water the sacred Banyan Tree. They gather at the radiant Cavern Shrine to offer prayers.
Yet, as mists rise from the Meza valley to shroud the Hill, They envelop the mountain ranges, swirl with the winds, And fall like the heaviest rain. The chariot of the sun on Yugan Hill shivers in the cold. I pray for the hours to complete their cycle to high noon, For warmth only returns when the sun finally pierces through."
— Letwe Thondara
References
[edit]- ^ Thve (Moṅʻ.), Khyacʻ (2004). "သမိုင်းခြေရာဖွေရှာခြင်း" (in Burmese). Puṃ nhipʻ re ̋nhaṅʻʹ Cā ʼupʻ thutʻ ve re ̋Lupʻ ṅanʻ.
- ^ Oo, Thida (2020). "စာဆိုလက်ဝဲသုန္ဒရအမတ်ကြီး၏ မဲဇာတောင်ခြေချီရတုကို ဘာဝဝိဘာဝဖြစ်စဉ်ဖြင့် လေ့လာစိစစ်ခြင်း". Yadanabon University Research Journal. 11. MERAL Portal: 74–83.
- ^ ʾA khre pra Mranʻ māʹ nuiṅʻ ṅaṃ reʺ samuiṅʻʺ (in Burmese). Mranʻ māʹ Chuirhayʻlacʻ Lamʻʺ cañʻ Pātī. 1983.
- ^ Society, Burma Research (1916). The Journal of the Burma Research Society. The Society.
- ^ sū, Thī lā Cacʻ (1998). မြန်မာကဗျာဝေဖန်ရေးစာပေ: An Appreciation (in Burmese). Moe Min Sarpay.
- 'Let-We-Thondara, Judge and Poet.' Journal Of The Burma Research Society, vol 6 (1916).
- 'Three "Immortal" Burmese Songs.' Hla Pe, Anna Allott & John Okell. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London. Vol. 26, no. 3 (1963), pp. 559–571.