Draft:Ioannis Akamatis

Ο Ι. Μ. Ακαμάτης γεννήθηκε στην Παλαιόπολη Σαμοθράκης το 1949. Φοίτησε στο Γυμνάσιο Σαμοθράκης και την περίοδο 1967-1973 στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Οι σπουδές του διευκολύνθηκαν από υποτροφία του ΙΚΥ, την οποία διατήρησε ως την αποφοίτησή του. Το 1973 έλαβε το πτυχίο της Φιλοσοφικής Σχολής του Τμήματος Αρχαιολογίας, με βαθμό «άριστα». Καθηγητές του στα αρχαιολογικά μαθήματα και τα μαθήματα της νεότερης τέχνης υπήρξαν οι Μ. Ανδρόνικος, Γ. Μπακαλάκης, Σ. Πελεκανίδης, Ν. Πλάτων και Χρ. Χρήστου. Από το 1973 ως το 1976 φοίτησε ως μεταπτυχιακός φοιτητής στο Ινστιτούτο Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Κατά το διάστημα της παραμονής του εκεί επεδίωξε, με την παρακολούθηση μαθημάτων, σεμιναρίων, διαλέξεων και επισκέψεων σε Μουσεία και ειδικές εκθέσεις, να καλύψει τη γνώση όσο το δυνατόν περισσότερων περιοχών και περιόδων, τόσο της αρχαιολογίας όσο και της νεότερης τέχνης, με την παράλληλη εκμετάλλευση των πλούσιων βιβλιοθηκών της ανατολικής ακτής των ΗΠΑ. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων παρακολούθησε μαθήματα και σεμινάρια ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιολογίας (καθ. P. H. von Blanckenhagen και E. Harrison), σχετικές διαλέξεις (καθ. D. v. Bothmer), μαθήματα ζωγραφικής και πλαστικής της Αναγέννησης (καθ. H. W. Janson) και σχετικές διαλέξεις (καθ. J. Pope Hennessy) και, τέλος, μαθήματα σύγχρονης ζωγραφικής (καθ. J. Jordan). Την ίδια περίοδο επισκέφθηκε και πολλά Μουσεία και Συλλογές ευρωπαϊκών χωρών.

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 1976-1977 παρέμεινε στην Αθήνα ως Associate Member της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, όπου είχε την ευκαιρία να εργαστεί στις πολύ καλά οργανωμένες βιβλιοθήκες ξένων αρχαιολογικών σχολών και να επισκεφτεί αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία της χώρας. Από τον Δεκέμβριο του 1977 ως τον Μάρτιο του 1980 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ως έφεδρος αξιωματικός στη Σπάρτη, στην Άσσηρο, στο στρατηγείο του Γ΄ Σώματος Στρατού (μεταφραστικό τμήμα ΝΑΤΟ), στη Δράμα και στα Τρίκαλα. Το 1978 παντρεύτηκε τη Μαρία Λιλιμπάκη και από τα τέλη Μαρτίου 1980 ως το καλοκαίρι του 1981 εργάστηκε ως επιστημονικός βοηθός στην ΙΖ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. με έδρα την Έδεσσα. Το 1981 γεννήθηκε ο γιος του και τον ίδιο χρόνο διορίσθηκε, μετά από εκλογή, επιστημονικός συνεργάτης στο Σπουδαστήριο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. Παράλληλα με τα κύρια καθήκοντά του στη βιβλιοθήκη του Σπουδαστηρίου, δίδαξε σειρά μαθημάτων με αντικείμενο τα αρχαία ελληνικά ιερά και την ελληνιστική κεραμική και ιδιαίτερα την ανάγλυφη. Τον Ιανουάριο του 1986 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου, με βαθμό «Άριστα» και στη συνέχεια εντάχθηκε, μετά από εκλογή, στο τακτικό διδακτικό προσωπικό του Τμήματος, στο οποίο παρέμεινε ενεργό μέλος ως την αφυπηρέτησή του, το 2016. Ο κύκλος των μαθημάτων που δίδαξε είναι ευρύτατος και αφορά σε αρχιτεκτονική και τοπογραφία, γλυπτική, κεραμική, ζωγραφική, ψηφιδωτά, και δημόσιο και ιδιωτικό βίο των αρχαίων Ελλήνων. Τα μαθήματα που δίδαξε στο μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών είχαν ως αντικείμενο ειδικά θέματα που αφορούσαν στη Γεωμετρική, Αρχαϊκή, Κλασική και Ελληνιστική περίοδο. Αποδέκτες της διδασκαλίας του, εκτός των φοιτητών του ΑΠΘ, υπήρξαν και οι ξένοι σπουδαστές του θερινού προγράμματος του ΙΜΧΑ. Το 1981 δίδαξε «Greek Art and Archaeology», ενώ από το 1993 και για σειρά ετών, «Ancient Greek Art and Archaeology inMacedonia». Επίσης, την περίοδο 2015-2019 δίδαξε στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας, στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος «Classical Archaeology and Ancient History ofMacedonia», μάθημα με θέμα: «Archaeological Sites of Macedonia The Cities of the Kingdom)».

Στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus υπήρξε υπεύθυνος για τον συντονισμό των ανταλλαγών με τα Πανεπιστήμια Sofiiski Universitet ‘Sveti Kliment Ohridski’ (BG SOFIA06), Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg (D HALLE01), Eberhard Karls Universität Tübingen (D TUBINGE01), Université Lille 3-Sciences Humaines et Sociales (F LILLE03) και Uniwersytet Jagielloński (PL KRAKOW01). Ως φοιτητής και αργότερα ως πτυχιούχος του Αρχαιολογικού Τμήματος πήρε μέρος σε ανασκαφές και εργάσθηκε σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Από το 1967 ως το 1975 συμμετείχε στις αρχαιολογικές ανασκαφές του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης στο Ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη υπό τη διεύθυνση της Ph. W. Lehmann και του J. R. McCredie. Tο 1976 συμμετείχε στην ανασκαφή της ΙΣΤ’ ΕΠΚΑ στην Ιερισσό της Χαλκιδικής, ενώ από τον Απρίλιο του 1980 του ανατέθηκε η ευθύνη της διεξαγωγής της αρχαιολογικής έρευνας στην Αγορά της Πέλλας από την τότε Έφορο Αρχαιοτήτων Μ. Σιγανίδου. Στις ανασκαφικές του δραστηριότητες περιλαμβάνονται και η διεξαγωγή σε συνεργασία ανασκαφής στις Κάτω Κλεινές του νομού Φλώρινας (1981) και από το 1982, περιοδικά, στην ελληνιστική πόλη της Φλώρινας (λόφος Αγίου Παντελεήμονα). Επιπλέον, συνεργάστηκε στην παρουσίαση των ανασκαφικών ευρημάτων της ελληνιστικής πόλης της Φλώρινας σε επανέκθεση του Μουσείου της Φλώρινας το 1992. Επίσης, συμμετείχε στην εκπόνηση της μελέτης συντήρησης και ανάδειξης της ελληνιστικής πόλης της Φλώρινας και στη συνέχεια είχε την συνεπίβλεψη των ανασκαφικών εργασιών και των εργασιών συντήρησης και ανάδειξης του ίδιου χώρου, στο πλαίσιο του Β΄ και Γ΄ ΚΠΣ (1995- 1999, 2002-2006). Ο κύριος χώρος της ερευνητικής δραστηριότητας του Ι. Μ. Ακαμάτη είναι αναμφίβολα η Αγορά της Πέλλας, ιδιαίτερα μετά την μετατροπή της ανασκαφής σε πανεπιστημιακή από το 1996 κ.ε.

Υπό τη διεύθυνσή του, στην ανασκαφή της Αγοράς, από το 1982, συμμετέχουν τακτικά και ασκούνται φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, καθώς και Τμημάτων άλλων Πανεπιστημίων της ημεδαπής και αλλοδαπής. Η ανασκαφική έρευνα της Αγοράς και τα ευρήματά της έχουν δημοσιευθεί από τον Ι. Μ. Ακαμάτη και τους συνεργάτες του σε μονογραφίες, μελέτες, άρθρα, έχουν ανακοινωθεί σε συνέδρια, συμπόσια και ημερίδες, εντός και εκτός Ελλάδας και έχουν δημοσιοποιηθεί στο ευρύ κοινό με πλήθος διαλέξεών του. Ο Ι. Μ. Ακαμάτης υπήρξε ο κύριος εισηγητής έγκρισης μεταπτυχιακών εργασιών και διδακτορικών διατριβών, που είχαν ως θέματα ανασκαφικά σύνολα της Αγοράς, αλλά διετέλεσε και μέλος πολλών ακόμα επιτροπών έγκρισης μελετών μεταπτυχιακού και διδακτορικού επιπέδου. Ο Ι. Μ. Ακαμάτης υπήρξε ο συντάκτης, με συνεργάτες, σειράς μελετών για τη συντήρηση των αρχιτεκτονικών λειψάνων της Πέλλας, οι οποίες υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ και ΕΣΠΑ την περίοδο 2002-2015. Οι μελέτες αφορούσαν στη συντήρηση της Νότιας στοάς, της ΒΑ γωνίας, της Ανατολικής στοάς και της Βόρειας στοάς της Αγοράς καθώς και στη διαμόρφωση διαδρομών στον Αρχαιολογικό χώρο της Πέλλας. Για τα παραπάνω έργα συντήρησης και ανάδειξης εκτέλεσε αμισθί χρέη επιβλέποντος. Ακόμα, συνέβαλε ουσιαστικά και στην οργάνωση της έκθεσης, που οργανώθηκε για τα 30 χρόνια ανασκαφών της Πέλλας το 1987 στη ΔΕΘ, κυρίως όμως στην οργάνωση της έκθεσης του νέου Μουσείου της Πέλλας και συγκεκριμένα στην ενότητα που έχει ως αντικείμενο τη δημόσια ζωή, τους διοικητικούς θεσμούς, τις παραγωγικές και εμπορικές δραστηριότητες της αρχαίας πόλης.

Η δραστηριότητά του στην εκπαίδευση των φοιτητών του Τμήματος Αρχαιολογίας του ΑΠΘ συμπεριλαμβάνει και τη διοργάνωση πολλών εκπαιδευτικών εκδρομών και τη συμμετοχή του σε άλλες, καθώς και την ξενάγηση σε Μουσεία και Συλλογές. Ακόμα, διοργάνωσε εκπαιδευτικές εκδρομές των σπουδαστών της Σχολής Ξεναγών Θεσσαλονίκης σε χώρους κλασικών αρχαιοτήτων στη Δυτική Μακεδονία και στη Θράκη και επί σειρά ετών επιμελείται των παρουσιάσεων αρχαιολογικών χώρων της Μακεδονίας σε μεταπτυχιακά τμήματα ξένων σχολών και από κοινού με τους επικεφαλής καθηγητές εισηγείται ειδικά θέματα. Τέλος, έχει διενεργήσει πλήθος ξεναγήσεων σε εκπαιδευτικούς, πολιτιστικούς συλλόγους και ομάδες με ειδικά ενδιαφέροντα, έχει συμμετάσχει σε σειρά τηλεοπτικών εκπομπών με αρχαιολογικά θέματα, ενώ πολλές συνεντεύξεις του έχουν δημοσιευθεί στον ημερήσιο τύπο και άλλα έντυπα, στο πλαίσιο της ορθής ενημέρωσης για την ανασκαφική έρευνα. Από τον Σεπτέμβριο του 1991 ως τον Ιούνιο του 1992, κατά τη διάρκεια ετήσιας εκπαιδευτικής άδειας, παρέμεινε στο IFA, NYU ως Rosanna Batchelor Post-doctoral Fellow. Κατά την παραμονή του στις ΗΠΑ επισκέφτηκε Μoυσεία και συλλογές και έδωσε σειρά διαλέξεων, μεταξύ των οποίων στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, τμήμα Μασσαχουσέτης, στο Μουσείο J. Paul Getty, στο Πανεπιστήμιο Stanford και Berkeley, καθώς και στο Ίδρυμα Β. Bryonis. Λίγο αργότερα και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, προσκλήθηκε για διδασκαλία και διαλέξεις από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, το Πανεπιστήμιο Εmory στην Ατλάντα και το Smith College στη Μασαχουσέτη. Στον κύκλο των διαλέξεων περιλαμβάνεται και ομιλία του στο 46o Συνέδριο της Παμμακεδονικής Ένωσης ΗΠΑ και Καναδά στο Τορόντο, καθώς και μαθήματα σε ανοιχτά Πανεπιστήμια της ημεδαπής (Θεσσαλονίκη, Γιαννιτσά, Φλώρινα κ.α.). Στις δημόσιες ομιλίες του περιλαμβάνονται εισηγήσεις σε δημόσιες εκδηλώσεις (Πέλλα, Γιαννιτσά κλπ.), σε ιατρικά συνέδρια (Θεσσαλονίκη, Σαμοθράκη), στον σύλλογο Αριστοτέλης, με θέμα την αρχαιολογική έρευνα στο νομό Φλώρινας, ομιλίες στο Κέντρο Ιστορίας του δήμου Θεσσαλονίκης, στην Αρχαιολογική Εταιρεία Αθηνών, σειρά ομιλιών για το αρχαιολογικό έργο στο νομό Πέλλας κ.ά. Ακόμα, συμμετείχε με εισήγηση σε ημερίδες στη Νέα Υόρκη για το έργο των αείμνηστων Ε. Β. Dusenbery και P. W. Lehman. Τον Ιανουάριο του 2013, ύστερα από πρόσκληση του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, μετείχε στο σεμινάριο με τίτλο: «Hellenistic Cities», με δημόσια διάλεξη με τίτλο «Pella in the Classical and Hellenistic Periods». Είχαν ήδη προηγηθεί οι διαλέξεις «Excavations at Pella» στο Ashmolean Museum (2011), «Public Life in Macedonia », «The Case of Pella» (Oxford University, 2010) και η ετήσια Greek Archaeological Commitee (UK) Lecture με τίτλο: «Pella, The Capital of Philip the II and Alexander the Great» στο King’s College (2010). Ακολούθησαν μια ακόμα διάλεξη-μάθημα στο King’s College της Οξφόρδης (2014), μια εισήγηση σε ημερίδα για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία στο Herlangen της Γερμανίας (2014) και μια, ακόμα, εισήγηση σε ανάλογη ημερίδα στο Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας Κύπρου (2015).

Ο Ι. Μ. Ακαμάτης είναι μέλος της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, τακτικό μέλος του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Δυτικής Μακεδονίας και με διαδοχικές θητείες διετέλεσε τακτικό μέλος των Τοπικών Συμβουλίων Μνημείων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, αλλά και του αντίστοιχου Συμβουλίου Θεσσαλίας. Υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων, καθώς και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Τελλόγλειου Ιδρύματος Τεχνών.

References

I. Akamatis, “The Pella archaeological Site Development Project and the latest archaeological Findings”, Zurück zum Gegenstand. Festschrift für Andreas E. Furtwängler, Bd II, Langenweißbach 2009, 521-530. I. Akamatis, "Pella", in. R.L. Fox (ed.), Brill’s Companion to ancient Macedon. Studies in the Archaeology and History of Macedon, 651 BC-300 AD, Leiden, Boston 2011, 393-408. I. Akamatis, “L’agora de Pella”, in. V. Chankowski, P. Carvonis (eds.), Tout vendre, tout acheter. Actes du colloque d’Athènes, 16-19 juin 2009, Paris-Bordeaux-Athènes 2012, 49-59. M. Lilimpaki-Akamati - I. Akamatis, (eds.), Συντήρηση και ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου Πέλλας και περιοχής της, Thessaloniki 2015. N. Akamatis, A. Laftsidis, A. Vouvoulis, N. Poulakakis (eds.), Τω διδασκάλω. Τιμητικός τόμος για τον Ιωάννη Ακαμάτη, Thessaloniki 2019, 13-16.